Mısır

Rize'de yetişen Mısır, genellikle çok nemli iklim bölgelerinde yetiştirilebilen bir tarım bitkisidir.

  • 0
  • 0
  • 8510
Mısır

Mısır  tahıllar içerisinde güneş enerjisini en iyi kullanan ve birim alandan en fazla kuru madde üreten bir bitkidir. Ülkemiz tarımında  önemli bir yere sahiptir. Her türlü bitki ile münavebeye girer. Kendisinden sonra ekilen bitkinin verimi  genellikle  münavebeye giren diğer tahıllara göre daha yüksektir. Üretilen mısır  insan gıdası  hayvan yemi ve endüstride çok sayıda üretimin hammaddesidir. Ülkemizde hayvancılığın gelişmesine parelel olarak artan karma yem talebi sonucunda yurtiçi talep karşılanamamaktadır.

Günümüzde üretimi yapılan hibrit çeşitler ilk olarak Amerika’da yapılan ıslah çalışmaları sonucunda elde edilmiş ve 1800’lü yıllarda Avrupa’ya Güney Amerika’ya  Afrika’ya ve Avustralya’ya götürülmüştür.
Ülkemiz mısır üretim alanı 570-600 bin hektar arasında değişmektedir. Bu üretim alanının %50-60`ında hibrit tohum kullanılmaktadır. Yıllık üretim ise yaklaşık 2.5 milyon ton civarındadır. Ülkemizde hemen hemen tüm bölgelerde az yada çok mısır üretilmektedir. Ancak üretimin en fazla yapıldığı bölgeler Karadeniz  Akdeniz Marmara ve Ege Bölgesi dir Üretimdeki artışa rağmen Ülkemizde mısır üretimi ihtiyaca cevap vermemektedir.

Ülkemizde Kamu kuruluşlarınca öteden beri yürütülen ıslah  tohumluk üretimi faaliyetlerine 1984 yılında özel sektör kuruluşlarıda katılmıştır. Bugün itibarıyla yüzlerce hibrit mısır çeşidi üretilerek piyasaya sunulmaktadır. Çeşit sayısının çokluğu mısır üreticilerine seçim şansı yaratmaktadır. Farklı bölgelerdeki tüm üreticiler için en uygun olarak tanımlanabilecek tek bir çeşit söz konusu olamaz. Her üretici kendi koşullarına uyan en iyi çeşidi seçmek durumundadır. Çeşit seçiminde olgunlaşma süresi koçan özelliği yatmaya hastalık ve zararlılara soğuk ve sıcağa dayanıklılık ekim sıklığına tepki ve verim gibi faktörler dikkate alınmalıdır.

Toprak İstekleri

Mısır tarımı için en uygun toprak tipi su tutma kapasitesi besin maddesi depolaması işlenme kolaylığı iyi drenaj ve havalanma özelliği dolayısıyla siltli-killi topraklardır. Bunun yanında sahip olduğu dezavantajları en aza indirmek avantajları iyi değerlendirmek ve gerekli iyileştirme uygulamalarını yapmak koşuluyla diğer toprak tiplerinde de mısır tarımı yapılabiliri.
İklim İstekleri


Mısır ılıman ve tropik bölgelerde tarımı yapılan bir bitkidir. Mısır bitkisinin en iyi geliştiği bölgeler en az 120 donsuz güne ve ortalama 2100-2200 Günlük Gelişme Derecesine sahip yörelerdir. Suyun bol ve sıcaklığın ılıman olduğu iklimlerinde en yüksek verim düzeylerine ulaşılır. Mısır bitkisi 10-11 oC ‘de çimlenmeye başlayabilir. Toprak sıcaklığı 5-10 cm derinlikte 15 oC’ye ulaştığı zaman çimlenme hızlanır. Mısır bir sıcak iklim bitkisi olmasına rağmen aşırı sıcaklık isteyen bitki değildir. 38 oC’nin üzerinde bir kaç gün devam eden sıcaklıklar bitkiye zarar verir. Mısır bitkisinin sıcak gecelerde iyi geliştiği sanılmakla birlikte sıcak ve rutubetli gecelerde iyi bir gelişme görülmez. Genel olarak mısır için en uygun koşulların soğuk geceler güneşli günler ve orta sıcaklık olduğu söylenebilir.


Toprak Hazırlığı 

Mısır tanesi ılık  tavlı  iyi havalandırılmış  tane ile temas edecek kadar ufalanmış topraklarda  kolay çimlenir. Bunları sağlamak için toprak 15-20 cm derinlikte işlenmelidir. Ana ürün tarımında bir önceki bitki artıklarının gömülüp  çürümesi ve kış yağışlarının daha iyi depo edilebilmesi için ilk sürümün sonbaharda yapılması iyi olur. Sonbaharda veya ilkbaharda yapılan bu ilk sürümden sonra diskaro ve tırmıkla toprak işlenir. Ufalanması sağlanır. Toprakta tavın kaçmaması için sürgü çekilir. İkinci ürün tarımında  üretim sezonun kısa  havanın sıcak ve nisbi nemin düşük olmasından dolayı  toprak hazırlığının çabuk tamamlanması  tarla tavının kaçırılmadan ekim yapılması gerekir.

Mısır ekiminde önemli konular ekim zamanı ekim derinliği ve ekim sıklığıdır. Ana ürün mısır tarımında toprak sıcaklığı en az 10 C derece olduğunda ekim yapılabilir. En ideal ekim zamanı toprak sıcaklığının 13-15 C derece olduğu zamandır. Ana üründe en ideal ekim zamanı  bölgemiz için uzun yıllar iklim ortalamalarına göre Nisan ayının ortalarıdır. İkinci üründe ise buğday hasadından sonra Haziran ayı sonu gibi  ekim yapılmalıdır. Ekim derinliği  toprak tipine  nem ve sıcaklığa bağlı olarak değişmekle beraber  5-6 cm. olmalıdır.


Ekim Sıklığı: En uygun ekim sıklığı kullanılan çeşide ekim zamanına yetiştirme amacına yükseltiye iklime sulama miktarına ve toprağın durumuna göre değişir. Sık dikim koçan bağlamayan bitki sayısını ve yatmayı arttırır tane/sap oranını düşürebilir. Ayrıca sık dikim yapılan tarlada bitkinin su ve gübre gereksinimi artar. Çok seyrek ekim ise birim alandan alınan ürün miktarının azalmasına neden olur.

Bitki sıklığı çeşide göre sıra üzeri 18-25 cm  sıra arası 70 cm. olacak şekilde ayarlanmalıdır. Serpme ekimlerde ve ikinci ürün anıza ekimlerde % 10 kadar fazla tohum atılmalıdır.


Bakım

Mısır bitkisinde sulama gübreleme hastalık ve zararlılarla mücadele dışında önemli diğer bir bakım işlemi yabancı ot kontrolüdür. Mısır bitkisinde ilk 3-5 hafta yabancı ot kontrolu bakımından kritik bir dönemdir. Araştırma sonuçları boyu 15-20 cm’e ulaşan yabancı otların mısır verimini olumsuz etkilediğini ortaya koymaktadır.
Bitkiler 10-15 cm boya ulaşınca seyreltme yapılır. Seyreltme sırasında ilk çapa uygulanmalı . İkinci çapa  bitkiler 40-50 cm boya ulaştığında boğaz doldurma ve azotlu gübre verme döneminde yapılmalıdır.


Gübreleme

Mısır verimli topraklarda daha iyi yetiştiği için toprak dengeli bir şekilde gübrelenmelidir. Gübrelemede toprak tahlili yaptırmak esastır . Eğer toprak tahlili yapılmamışsa ; Dekara 20-25 kg saf azot  8-10 kg saf fosfor verilmelidir.
Azotlu gübrenin yarısı  Fosforlu gübrenin ise tamamı ekimle birlikte  Azotlu gübrenin kalan diğer yarısı bitkiler 40 cm boylandığında gübreli çapa makinesi ile toprağa verilebilir.

Sulama

Mısır bitkisi yılın en sıcak döneminde yetişen bir bitki olduğundan su tüketimi fazladır. Ancak bunun yanında mısır tarla bitkileri arasında suyu en etkili kullanan yani birim su ile en fazla kuru madde üreten bir bitkidir.
İyi bir verim için değişen toprak yapısına göre 3-4 kez sulama yapılmalıdır. Birinci sulama bitkiler 40 cm ye ulaştığında azotlu gübrelemeyi takiben yapılmalıdır. Mısırın suya en hassa olduğu dönemler  tepe püskülü çıkarmadan bir hafta önce ile çiçeklenme dönemi ve süt olum dönemidir.
Mısır zararlıları içerisinde ise  Bozkurt  mısır maymuncuğu  mısır kurdu  koçan kurdu sayılabilir.

Hasat Harman

Mısırda hasat olgunluğu tanelerdeki nem oranı ölçülerek tayin edilir. Nem ölçme olanağının olmadığı durumlarda olgunluk tanedeki değişim gözlenerek anlaşılmaya çalışılır. Hasat  koçan kavuzunun kuruyup  mısır tanesinin sertleştiği  normal rengini aldığı  tanenin sömeğe bağlandığı yerde siyah leke oluştuğu zaman yapılmalıdır. Mısır hasat ve harmanında kullanılmak üzere  mısır hasat tablalı biçerdöver  mısır hasadı için ayarlanmış tahıl biçerdöveri ve koçan toplayıcı makineler mevcuttur. Makineli hasadın mümkün olmadığı durumlarda  koçan kabukları elle soyulup koçanlar toplanır  tane nemi düşünceye kadar serende veya açıkta kurutulur  taneleri taneleme makinesi ile ayrılır. Uzun süreli depolama için mısır ürününde rutubet oranı % 13`e düşürülmelidir. Şayet rutubetli bir şekilde depolama yapılırsa kızışma ve küflenme ile üründe zararlar meydana gelecektir.Hasat sonrası kurutma  koçanların serende kurutulması  suni kurutucularda tanenin kurutulması yada düz bir zeminde güneş altında koçan veya tanenin kurutulması şeklinde olabilir.

MISIR YETİŞTİRİCİLERİNE UYARILAR 

-Mısır tarımında erken ekim yapmak  iyi ve uygun tohumluk seçmek  çeşide uygun bitki sıklığında yetiştirmek yüksek verim elde etmenin ilk şartıdır.
-Mısır Toprakta su göllenmelerine karşı hassas olup  drenajı iyi havadar topraklar tercih edilmelidir.
-Bitki sıklığının artması tepe püskülü ve koçan püskülü çıkışını engeller bu durum tane oranının azalmasına  olgunlaşmanın gecikmesine yol açar.
-Tepe püskülü ve tozlanma dönemini içeren çiçeklenme döneminde meydana gelecek su açığı  koçanda tane sayısının azalmasına yol açarak büyük ölçüde verim azalışına neden olur.
-Sabahın erken saatlerinde mısır yapraklarında  rulo halinde kıvrılma görülürse  mısır hemen sulanmalıdır.
-Döllenme sonrası veya süt olumda koçan üstü aksamının kesilmesi verimde sırasıyla % 33  % 27 azalmaya neden olur.

 

( Güncellendi 2022 )

Yorum Yap

Benzer İçerikler

Ihlamur

Kış ayların geleneksel çayı ıhlamur.

  • 1
  • 0
  • 15227

Dut

Rize'de yetieşen dut, Moraceae familyasındaki çiçekli bitkilerin bir cinsi olan Morus çeşitli yaprak döken ağaç türlerinden oluşur ve dünyanın birçok ılıman bölgesinde yabani olarak yetişir ve ekimi yapılır.

  • 0
  • 0
  • 47229

Kara Lahana

Rize`de yetiştirilen Karalahana ya da yaprak lahana turpgillerden, geniş ve kalınca kat kat yaprakları olan, kış sebzesi olarak yetiştirilen ve yaprakları koyu yeşil olan bir lahana çeşididir.

  • 0
  • 0
  • 26312

Kumkuat

Rize'de yetişen kumkuat, turunçgillerin küçük mücevheri olarak tanınır. Altın portakal olarak da bilinir.

  • 1
  • 0
  • 12782

Çay

Rize'de yetişen çay, çaygiller familyasından nemli iklimlerde yetişen, yaprak ve tomurcukları içecek maddesi üretmekte kullanılan bir tarım bitkisi. Birçok çeşidi vardır.

  • 1
  • 0
  • 5387

Limon

Limon, turunçgiller ailesinden bir meyvedir.

  • 1
  • 0
  • 12837

Elma

Rize`de yetişen Elma, gülgiller familyasından kültürü yapılan bir meyve türü.

  • 0
  • 0
  • 14664

Fasulye

Rize`de yetişen Fasulye, baklagiller familyasının Phaseolus cinsinden Orta Amerika menşeli, bir yılda yetişen otsu bir bitki türüdür.

  • 0
  • 0
  • 14526

Ahududu

Rize`de yetişen Ahududu ya da frambuaz, gülgiller familyasından, yaz ve sonbahar mevsiminde kırmızı renkli ve tatlı meyveler veren bir bitki türü. Halk arasında adı ceylan dutudur.

  • 1
  • 0
  • 10885

Kabak

Rize`de yetişen Kabak, lifi bol bir meyvedir. Potasyum, fosfor, kalsiyum, magnezyum, sodyum, demir gibi madensel elementler içerir.

  • 0
  • 0
  • 13076

Likapa

Rize'de yetişen likapa, yaban mersini veya ayıüzümü, fundagiller familyasından ılıman iklimlere alışmış bir üzümsü meyve türüdür.

  • 0
  • 0
  • 12823

Mandalina

Rize`de yetişen Mandalina, ılıman iklimde yetişmekte olan Turunçgiller familyasına ait bir meyve türüdür.

  • 0
  • 0
  • 27703

Ispanak

Rize`de yetişen ıspanak, Amaranthaceae familyasından yaprağı etli koyu parlak yeşil, sarımsı yeşil çok sayıda çiçekli tek yıllık otsu bir bitkidir

  • 0
  • 0
  • 5520

Domates

Rize`de yetişen domates, patlıcangiller ailesinden, meyvesi yenebilen otsu bitki türüdür.

  • 0
  • 0
  • 13500

Kestane

Rize`de yetişen Kestane, kayıngiller familyasından Castanea cinsini oluşturan ağaçların ve bu ağaçların yenilebilen tohumlarına verilen ad.

  • 0
  • 0
  • 14768